Φεστιβάλ περηφάνιας, διαφορετικότητα και ανθρώπινα δικαιώματα. Του Άριστου Τσιάρτα

Κορυφώνονται αυτό το σαββατοκύριακο οι φετινές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Περηφάνιας 2017 το οποίο έχει καθιερωθεί ως μια συλλογική εκδήλωση που συνδυάζει τη γιορτή, την ορατότητα, την αλληλεγγύη αλλά και την προβολή και διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΙ κοινότητας.

Το Φεστιβάλ αποτελεί πλέον μια διακριτή  και καθοριστική στιγμή στην πορεία διεκδίκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο, αφού  διατυπώνει το αίτημα  για έμπρακτο  σεβασμό της διαφορετικότητας, για ισότητα και  για καταπολέμηση των διακρίσεων, του ρατσισμού, της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα τελευταία  χρόνια έχουν γίνει σημαντικά και αναγκαία βήματα που ανοίγουν δρόμους για την αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων  διακρίσεων εις βάρος των ΛΟΑΤΙ ατόμων. Ψηφίστηκε το σύμφωνο συμβίωσης που επιτρέπει σε ομόφυλα και ετερόφυλα ζευγάρια να  δώσουν θεσμική υπόσταση στη σχέση τους, κατέστη ποινικό αδίκημα η ομοφοβική ρητορική του μίσους που προλειαίνει το έδαφος για βία και διακρίσεις, ενώ αυστηροποιήθηκαν οι ποινές για αδικήματα και πράξεις βίας που υποκινούνται από ομοφοβικά ή τρανσφοβικά κίνητρα. Αναλήφθηκαν, επίσης, πρωτοβουλίες ενημέρωσης, πρόληψης και ευαισθητοποίησης στα σχολεία, στην Αστυνομία, στη δημόσια διοίκηση και σε κοινωνικούς χώρους. Ταυτόχρονα, τα ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου συζητήθηκαν τόσο εκτεταμένα, τόσο ανοιχτά και τόσο πολιτικά στη δημόσια σφαίρα.

Όμως ας μην εθελοτυφλούμε. Σ’ ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας εξακολουθούν να επιμένουν στρεβλές προκαταλήψεις και αντιλήψεις  εις βάρος της ΛΟΑΤΙ κοινότητας με αποτέλεσμα ένας σημαντικός αριθμός συμπολιτών μας να αντιμετωπίζει προβλήματα παραβίασης ανθρωπίνων  δικαιωμάτων και να βρίσκεται καθημερινά   μπροστά  στο φάσμα διακρίσεων, αποκλεισμών και αρνητικών ή  απαξιωτικών συμπεριφορών.

Τα νομοθετικά και θεσμικά μέτρα, αν και αναγκαία και απαραίτητα, δεν είναι ικανά από μόνα τους να επιτύχουν την κοινωνική αποδοχή και να εξαλείψουν βαθιά ριζωμένα  στερεότυπα και προκαταλήψεις σε βάρος  των  ΛΟΑΤΙ ατόμων. Για τη δραστική αντιμετώπιση τους είναι σημαντικό να συζητηθούν και να φωτιστούν, με όρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων,  τα ζητήματα του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας και της έκφρασης του φύλου. Μέσα από τη δημόσια συζήτηση και διαβούλευση σε θέματα σεξισμού, σεξουαλικότητας και σεξουαλικού προσανατολισμού θα αποδομηθούν και τα κυρίαρχα κακοποιητικά στερεότυπα που προτάσσουν την ετεροκανονικότητα και το δυισμό του φύλου (gender binary) ως τις μόνες  αποδεκτές κοινωνικές στάσεις και συμπεριφορές.

Έπειτα, δεν φαίνεται να έχουν  φωτιστεί και συζητηθεί επαρκώς τα πολλαπλά εμπόδια και αποκλεισμοί  που υφίσταται η περιθωριοποιημένη ομάδα των τρανς ατόμων, η οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη  σε διακρίσεις, σε όλες τις πτυχές της καθημερινής τους ζωής, λόγω της αναντιστοιχίας της εξωτερικής έκφρασης του φύλου με τα έγγραφα ταυτοποίησης. Είναι γι αυτό που κρίνεται σήμερα επείγουσα και αναγκαία η συμπλήρωση ενός υφιστάμενου κενού  με τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, κατά τρόπο  που θα δίνει τη δυνατότητα στα τράνς άτομα να αλλάζουν τα έγγραφα ταυτοποίησης τους μέσω μιας γρήγορης, διαφανούς και προσβάσιμης διαδικασίας που θα βασίζεται στον αυτοπροσδιορισμό και θα είναι αποδεσμευμένη από ιατρικές προϋποθέσεις.

Ο αγώνας για  σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για άρση των διακρίσεων  εις βάρος της ΛΟΑΤΙ κοινότητας δεν είναι ούτε περιττός ούτε ανέξοδος αλλά ούτε και  ξεκομμένος από το κοινωνικό γίγνεσθαι. Το μήνυμα που εκπέμπει το Φεστιβάλ Περηφάνιας είναι ότι  τα ζητήματα αυτά αφορούν των ίδιο τον πυρήνα της δημοκρατίας και ως τέτοια δεν μπορούν να  παραγνωρίζονται  και να υποβαθμίζονται. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ενιαία και  αφορούν όλους ανεξαίρετα τους πολίτες. Με την έννοια αυτή η υποστήριξη ενός ομοφυλόφιλου, μιας λεσβίας, ενός τρανς υποδηλώνει  ότι η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός στον άνθρωπο, στην προσωπική και ιδιωτική του ζωή, είναι αδιαπραγμάτευτα συστατικά γνωρίσματα  μιας συμπεριληπτικής, ανοιχτής και σύγχρονης κοινωνίας.

Γράφει: Άριστος Τσιάρτας