Ε.Ε. και διακυβέρνηση των ωκεανών. Του Αντώνη Στ. Στυλιανού

Σε πρόσφατη κοινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Υπάτου Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης…

Για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας τονίζεται η αδήριτη ανάγκη για την ενίσχυση της διακυβέρνησης των ωκεανών σε παγκόσμιο επίπεδο και ο ρόλος που η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να διαδραματίσει ούτως ώστε να συμβάλει στην δημιουργία ασφαλών, προστατευμένων και καθαρών ωκεανών.

Στην ανακοίνωση τονίζεται η σημασία των ωκεανών σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που αφορούν την διεθνή κοινότητα. Πρωτίστως, τονίζεται η σημασία της ωκεάνιας οικονομίας που ανέρχεται στα 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ, ενώ παράλληλα αναφέρονται οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, όπως για παράδειγμα οι κλιματικές αλλαγές, η φτώχεια και η επισιτιστική ασφάλεια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε πρόσφατα το θεματολόγιο της για την καλύτερη διακυβέρνηση των ωκεανών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο θεματολόγιο της Ένωσης γίνεται ρητή αναφορά στην αναγκαιότητα εφαρμογής του Θεματολογίου των Ηνωμένων Εθνών για την βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030. Υπενθυμίζεται ότι το Θεματολόγιο του ΟΗΕ εγκρίθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 και περιλαμβάνει ένα καθολικό πλαίσιο για την εξάλειψη της φτώχειας και την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης μέχρι το 2030, το οποίο στηρίζεται σε 17 στόχους και 169 συνδεόμενους επιμέρους στόχους, λαμβάνοντας ως βάση τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας που εγκρίθηκαν το 2000.

Το θεματολόγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διακυβέρνηση των ωκεανών, όπως ανακοινώθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2016, οριοθετεί τρεις τομείς προτεραιότητας, ήτοι την βελτίωση του πλαισίου της διεθνούς διακυβέρνησης των ωκεανών, την μείωση της ανθρώπινης πίεσης που ασκείται στους ωκεανούς και την δημιουργία των προϋποθέσεων για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία και την ενίσχυση της έρευνας και των δεδομένων για τους ωκεανούς σε διεθνές επίπεδο. Για την επίτευξη των στόχων αυτών, προβλέπονται 14 δέσμες δράσεων, που αναφέρονται στην κοινή ευθύνη των κρατών για την χρήση, προστασία και διαχείριση των θαλασσών.

Σημειώνεται ότι το 64% των θαλασσών δεν εμπίπτει στην εθνική δικαιοδοσία κανενός κράτους και το υφιστάμενο πλαίσιο διακυβέρνησης των ωκεανών χαρακτηρίζεται από αρκετά κενά και μειονεκτήματα που οφείλουμε να συμπληρώσουμε, ενώ το ίδιο το πλαίσιο χρήζει αναθεώρησης αφού υιοθετήθηκε 30 χρόνια πριν. Σε επίπεδο ενωσιακής πολιτικής έχει πολλάκις τονιστεί η σημασία της γαλάζιας οικονομίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι το συνολικό ποσοστό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών των κρατών-μελών της Ένωσης αποτελεί το μεγαλύτερο τέτοιο ποσοστό ΑΟΖ στον κόσμο, φτάνοντας στα 20 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, με τον εκτιμώμενο αριθμό επιβατών που διακινούνται μέσω λιμένων στην Ένωση να φτάνει τα 400 εκατομμύρια και το 90% του διεθνούς εμπορίου να γίνεται δια μέσου των θαλασσών. 

Γράφει: Αντώνης Στ. Στυλιανού