Τα όσα μας ενοχλούν δεν θα τα αλλάξουν οι αντιευρωπαϊστές αλλά αυτοί που πιστεύουν στην Ευρώπη.
Ίσως είναι η πρώτη φορά που σε προεκλογική εκστρατεία εκδηλώνεται με τόσο ξεκάθαρο και έντονο τρόπο τέτοιος αντιευρωπαϊσμός, κρυμμένος πίσω από τη μάσκα του ευρωσκεπτικισμού.
Η αντιευρωπαϊκή ιδεολογία δεν είναι κάτι νέο. Ήταν ανέκαθεν σε κάποιους χώρους κοινωνικό βίωμα. Διαχρονικά υπήρχε ένα αντιδυτικό ρεύμα, ένας στείρος αντιαμερικανισμός, ένα διαρκές φλερτ με τη Σ. Ένωση, που δεν περιοριζόταν στο κόμμα της Αριστεράς έστω κι αν από ένα σημείο και μετά δεν άγγιζε την ΕΕ, με αποκορύφωμα την (χωρίς διαφωνίες) απόφαση μας για ένταξη.
Ούτε και είναι κυπριακό φαινόμενο. Αντίθετα καλπάζει ακόμα και στις χώρες που παραδοσιακά πρωταγωνίστησαν στο κοινοτικό εγχείρημα, με ξεκάθαρες πλέον ακροδεξιές αποφύσεις. Η ατζέντα του λαϊκισμού, του ευρωσκεπτικισμού και της ακροδεξιάς- εκμεταλλευόμενη την οικονομική κρίση που διαμόρφωσαν μια μη ελκυστική εικόνα για τη Γηραιά Ήπειρο, τη μη ύπαρξη ισόρροπης ανάπτυξης που ενίσχυσε τις φυγόκεντρες τάσεις, τη μαζική ανεργία, την αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους, την αδυναμία της ΕΕ να ενισχύσει τους κοινούς δημοκρατικούς θεσμούς-μετατρέπεται από περιθωριακή σε ηγεμονική. Ενισχύοντας τον εξτρεμισμό (είτε με δεξιό είτε με αριστερό πρόσημο) και αναπτύσσοντας την εθνική περιχαράκωση και εσωστρέφεια.
Αυτή η γενικότερη τάση δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο ένα πολιτικό σύστημα όπου ευδοκιμούν η δημαγωγική λειτουργία και ο καιροσκοπισμός. Που έχει μάθει στην έλλειψη πολιτικού ορθολογισμού. Έτσι μια μεγάλη μερίδα του πολιτικού συστήματος, αξιοποιώντας και το κούρεμα, έχει υιοθετήσει μια ακραία αντιευρωπαϊκή ρητορική, με υποψηφίους να χωρίζουν αυτή τη φορά τον κόσμο σε ευρωσκεπτικιστές και ευρωλάγνους. Καθιστώντας πατριωτικό μετά το «όχι» στο Κυπριακό και το όχι στην Ευρώπη.
Σε μια εποχή όμως που η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα, θα πρέπει να διερωτηθούμε-
Ποια μπορεί να είναι η πορεία και το μέλλον της Ένωσης, αν την επόμενη των ευρωεκλογών οι ευρωσκεπτικιστές, είτε από αριστερά είτε από δεξιά, έχουν καταστεί ισχυρή ρυθμιστική δύναμη μέσα στους κόλπους της; Η Κύπρος θα είναι σε καλύτερη ή χειρότερη μοίρα;
Πώς κερδίζει μια λαβωμένη χώρα από ένα ευρωσκεπτικιστικό περιβάλλον;
Και αν έχει την ευχέρεια η Κύπρος των 6 μόνο βουλευτών και των τεράστιων προβλημάτων να στείλει στην Ευρώπη ανθρώπους οι οποίοι θα ενισχύσουν αυτές τις ομάδες.
Που απλά θα απομονωθούν, και θα κάνουν εσωτερική διαχείριση.
Οχυρωμένοι πίσω από μια ρητορική κτισμένη πάνω σε μια απίστευτη αντίφαση (αφού ενώ προτάσσουν τη λογική του εθνικού συμφέροντος και της εθνικής κυριαρχίας, την ίδια στιγμή επικαλούνται την έλλειψη αλληλεγγύης και συνοχής ως κύριο επιχείρημα των επιθέσεων τους προς αυτήν), ακούμε από κάποιους να μιλούν λες και θα πάνε στο ευρωκοινοβούλιο για να κάνουν πόλεμο. Ότι θα ρίξουν την Μέρκελ, ότι θα κοντραριστούν για να αλλάξουν οι πολιτικές της ΕΕ, ότι θα διεκδικήσουν για την Κύπρο προτάσσοντας για μια ακόμα φορά τα «όχι» τους. Με τον νεότερο υποψήφιο της Συμμαχίας Πολιτών να δηλώνει ότι θα πάει στην Ευρώπη για να κάνει καβγά.
Η διεκδικητική πολιτική όμως δεν έρχεται μέσα από τσαμπουκάδες. Οι παλληκαρισμοί στην Ευρώπη όχι μόνο δεν δουλεύουν αλλά απομονώνουν. Και καθιστούν τον ευρωβουλευτή γραφικό, μη χρήσιμο. Η ΕΕ δουλεύει μέσα από την αναζήτηση συναίνεσης. Και τα συμφέροντα μας προωθούνται από αυτούς που πιστεύουν σ’ αυτήν και είναι έτοιμοι να πάνε να συζητήσουν για το μέλλον της.
Σίγουρα έχουν γίνει λάθη και παραλήψεις στην κοινή ως ένα βαθμό πορεία. Προφανώς και το ευρωπαϊκό μόρφωμα δεν είναι τέλειο. Προφανώς και χρειάζεται ουσιαστική δουλειά για την προώθηση μιας λειτουργικής και κοινωνικά δίκαιης ενοποίησης. Μιας ΕΕ που θα αποτελεί έκφραση δημοκρατίας. Η Ευρώπη όμως που θέλουμε δεν διαμορφώνεται από αντιευρωπαϊστές κρυμμένους πίσω από τη νέα μόδα που επιβάλλει να είσαι ευρωσκεπτικιστής. Δεν αλλάζει με στροφή στα ακραία φασιστικά μορφώματα που αποτελούν πλέον το μεγαλύτερο πολέμιο της ευρωπαϊκής ιδέας. Ούτε επιστρέφοντας σε παλαιοκομμουνιστικά στερεότυπα. Αλλάζει από αυτούς που έχουν πλήρη συνείδηση, ότι ανήκουμε στην Ευρώπη. Που αναγνωρίζουν ότι η μοναδική βιώσιμη οδός για να αντιμετωπίσουμε την κρίση είναι ως μέρος της. Που δεν τους ενοχλεί η Ευρώπη αλλά αυτό που πιθανόν σήμερα να εκφράζει.
Οι σημερινές συνθήκες δεν απαιτούν απομάκρυνση από την Ευρώπη, αλλά μια απόπειρα ενός αναστοχασμού της σχέσης μας με αυτήν. Αποδοχή ότι για την Ευρώπη αλλά και για τον τρόπο που μας αντιμετώπισε έχουμε και εμείς ευθύνη. Να κατανοήσουμε ότι η Ευρώπη είμαστε εμείς, δεν είναι «άλλοι». Αντί για ευρωσκεπτικισμό να κοιτάξουμε στον καθρέφτη με σκεπτικισμό. Η Κύπρος δεν χρειάζεται κανένα που θα πάει να κάνει καβγά γι’ αυτή. Χρειάζεται ανθρώπους που πιστεύουν στην ιδέα της και που είναι έτοιμοι να μπουν σ’ ένα ειλικρινή διάλογο για κάτι δύσκολο αλλά δημιουργικό.
Και κάτι ακόμα: ψήφος στο φασισμό, είτε αυτός είναι φανερός και ονομάζεται ΕΛΑΜ είτε κρυφός και κρύβεται πίσω από τις μάσκες άλλων συνδυασμών ή υποψηφίων, δεν τιμωρεί ούτε αμφισβητεί το σύστημα. Πρωτίστως τιμωρεί και αμφισβητεί τη δημοκρατία και την ίδια την κοινωνία.
Δημοσιεύτηκε και στην Καθημερινή της Κυριακής
Γράφει: Αντώνης Πολυδώρου
