Είναι η ώρα να μετρήσουμε ευθύνες. Ποιων οι θέσεις και εκτιμήσεις δικαιώθηκαν και ποιων διαψεύστηκαν πανηγυρικά; Ποιων η πολιτική ευθύνεται για τα σημερινά αδιέξοδα; Και αναλόγως να χαράξουμε πορεία. Περιθωριοποιώντας αυτούς που η ιστορία διέψευσε και βγάζοντας μπροστά τους υπόλοιπους.
H απόφαση για επανέναρξη των συνομιλιών αποτέλεσε για μια ακόμα φορά για κάποιους την αρχή του τέλους για την Κύπρο. Φωνάζουν ότι δεν θα πρέπει να πάμε σε συζητήσεις καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε λύση τρισχειρότερη από το σημερινό status quo, ανησυχούν για νέα σχέδια Ανάν, έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες αποχώρησης από την κυβέρνηση και καλούν τον πρόεδρο να παραιτηθεί αφού, γι’ αυτούς πλέον, οι συνομιλίες φαίνεται να συνιστούν πράξη εσχάτης προδοσίας.
Σκηνικό επαναλαμβανόμενο σε κάθε νέα προσπάθεια που δείχνει ότι στη χώρα εδώ και καιρό υπάρχουν δύο σχολές σκέψεις και κυρίως επιδιώξεων. Αυτούς που προσπαθούν να άρουν τη στασιμότητα και να πάνε τη λύση του Κυπριακού ένα βήμα πάρα κάτω- που όμως έχουν αποτύχει να πείσουν για την αναγκαιότητα μιας τέτοιας κίνησης- και αυτούς που επικαλούμενοι πότε το «σωστό περιεχόμενο», πότε την «ευρωπαϊκή λύση», και με πρόσχημα ότι μπορεί να οδηγηθούμε σε κάτι χειρότερο, έχουν σπαταλήσει κάθε ικμάδα των δυνάμεων τους ώστε να την διατηρήσουν. Που έχουν με ξεκάθαρο τρόπο καταφέρει να υπερισχύσουν επικοινωνιακά, οδηγώντας ολόκληρες γενιές σε πορεία αυτισμού.
Θεωρώ λοιπόν ότι η σημερινή προσπάθεια αποτελεί την κατάλληλη στιγμή- οι εξελίξεις δημιουργούν μια τέτοια αναγκαιότητα ώστε να μην επαναλάβουμε εαυτόν- να προχωρήσουμε σε μια αναμέτρηση με την ιστορία. Άλλωστε αυτό είναι η πολιτική. Μια αναμέτρηση επιχειρημάτων με τελικό κριτή τις πραγματικότητες. Και οι πραγματικότητες- 40 χρόνια από την εισβολή και δέκα χρόνια από την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν- είναι εκεί.
Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι δικαιώθηκε από την πορεία αυτή; Αυτοί που το 2004 υποστήριζαν ότι εντός Ε.Ε. θα μπορούσαμε να εξευτελίσουμε την Τουρκία και να την αναγκάσουμε να δεχθεί λύση δικών μας προδιαγραφών και θέλω και καλούσαν τον κόσμο να καταψηφίσει το σχέδιο; Που έχουν για μια ακόμα φορά ανασύρει κάθε δυνατό επιχείρημα (διεθνή διάσκεψη, σχέδιο Ανάν, υδρογονάνθρακες) ώστε να μην γίνει τίποτε; Ή αυτοί που ψήφισαν «ναι» το 2004 θεωρώντας το σχέδιο ως την τελευταία πραγματική ευκαιρία για λύση; Που εξέφραζαν την ανησυχία ότι ο χρόνος περνά εις βάρος μας; Οι σημερινές πολιτικές εξελίξεις είναι αποτέλεσμα ενεργειών ποιας πολιτικής σκέψης; Συνέχιση της υφιστάμενης πορείας που οδηγεί;
Αν είχε περάσει, με τα όσα κακά του καταλογίζονται, το σχέδιο Ανάν, σήμερα θα είχαν φύγει από το νησί οι μισοί έποικοι και θα είχε σταματήσει η ανεξέλεγκτη ροή νέων, θα είχαν επιστρέψει στα σημερινά κατεχόμενα υπό ε/κ διοίκηση κάπου 25,000 ε/κ και θα είχε σχεδόν ολοκληρωθεί η επιστροφή όσων ήθελαν να γυρίσουν υπό τ/κ διοίκηση. Αυτοί που ακόμα και σήμερα κατηγορούν όσους στήριξαν το ναι ότι κινδυνολογούσαν (λες και οι εξελίξεις τους διαψεύδουν), που υποστηρίζουν πως όταν διεκδικούμε κερδίζουμε, ποιες θετικές εξελίξεις, ποιες προοπτικές έχουν να προτάξουν;
Το ότι ήταν λάθος η στρατηγική που ακολουθήθηκε δεν αντέχει σε κριτική. Αυτό έχει κριθεί τελεσίδικα εκ του αποτελέσματος. Ο χρόνος έτρεξε σε βάρος μας, η διχοτόμηση εδραιώθηκε επί του εδάφους, αποφεύγοντας τον συμβιβασμό στην πράξη αποδεχθήκαμε τα τετελεσμένα της εισβολής, το Κυπριακό ως θέμα εισβολής έχει εξαφανιστεί από την ατζέντα της διεθνούς κοινότητας. Η λύση σήμερα «ιδιωτικοποιείται». Όλα αυτά ήταν προφανή σε όσους είχαν έστω και μια υποτυπώδη σχέση με τη λογική. Για όλους θα έπρεπε να ήταν μετά από μια πορεία 40 χρόνων. Πως μπορεί κάποιων η ρητορική ακόμα και σήμερα να δικαιώνει μια τέτοια πορεία;
Η προσπάθεια του Κυπριακού έχει χρόνια τώρα μετατραπεί σε ένα συμπαγές και ακλόνητο status quo, το οποίο υπερίσχυσε όλων των μαχών που δόθηκαν στην αναζήτηση λύσης του Κυπριακού. Κάποιοι με όπλο το φόβο και διάφορα σενάρια συνομωσίας- και με ευθύνη όλων- ταύτισαν τη θέληση για λύση με την προδοσία, πρόβαλαν την αδράνεια ως ύψιστη πατριωτική πράξη. Χρόνια δικής τους πατριωτικής πολιτικής έχουν φέρει το Κυπριακό σε σημείο τέτοιο που ακόμα και αυτοί που πραγματικά επιθυμούν λύση να φοβούνται να το ανοίξουν καθώς πλέον περισσότερο μοιάζει με κουτί της Πανδώρας παρά με στόχο ζωής.
Κι όμως αυτοί οι ίδιοι ετοιμάζονται για μια ακόμα φορά, με τη βεβαιότητα και αλαζονεία του εκ του αποτελέσματος δικαιωμένου, να μας προστατέψουν.
Έχουν φορέσει τη μάσκα του λαϊκού σωτήρα και ετοιμάζονται να οδηγήσουν όλους τους πρόσφυγες στα σπίτια τους και την Τουρκία στο σκαμνί του κατηγορουμένου. Να περάσουν τα όποια νέα σχέδια από έλεγχο, να τα ακρωτηριάσουν και να τα πετάξουν ως ελλειμματικά. Και να υποσχεθούν νέα σχέδια που και πάλι με πατριωτισμό θα απορρίψουν.
Σε μια πορεία που έταξαν τα πάντα και έδωσαν το απόλυτο τίποτε, που με τόση άνεση κρίνουν τους πάντες και μοιράζουν στους εαυτούς τους πιστοποιητικά πατριωτισμού, θα πρέπει και αυτοί κάποια στιγμή να αναμετρηθούν με τις πραγματικότητες και την ιστορία. Όχι με συνθήματα. Με επιχειρήματα πλέον. Ο πατριωτισμός του καθενός να κριθεί από την ιστορία.
Είναι η ώρα να μετρήσουμε ευθύνες. Ποιων οι θέσεις και εκτιμήσεις δικαιώθηκαν και ποιων διαψεύστηκαν πανηγυρικά. Ποιων η πολιτική ευθύνεται για τα σημερινά αδιέξοδα; Και αναλόγως να χαράξουμε πορεία. Περιθωριοποιώντας αυτούς που η ιστορία διέψευσε και βγάζοντας μπροστά τους υπόλοιπους. Που θα αγωνιστούν με στόχο τη λύση και όχι το σκόπιμο ναυάγιο.
Από σωτήρες χορτάσαμε. Σώσαμε τη χώρα τόσες πολλές φορές που την χάσαμε στην πορεία. Κάποιοι έκτισαν τις πολιτικές τους καριέρες στο τίποτα. Μπορούμε και δικαιούμαστε περισσότερα. Να τα διεκδικήσουμε.
Γράφει: Αντώνης Πολυδώρου
