Όταν ο Οσμάν εσυνάντησεν τον Μίλτον Φρίντμαν (ή, πώς μεταφράζεται ο νεοφιλελευθερισμός στα Οθωμανικά;) Tου Αντώνη Χατζηκυριάκου

Μιαν νύχταν πριν ακόμα γίνει μεγάλος τζιαι τρανός, ο Οσμάν, ο ιδρυτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είδεν έναν όνειρον.

Έναν δεντρόν, λαλεί, εφύτρωσεν που τ’ αφφάλιν του, τζιαι η σκιά του εκάλυψεν τον κόσμον ούλλον. Στην οθωμανικήν μυθολογίαν το όνειρον εκαταγράφηκεν σαν προφητικόν για την μετατροπήν ενός πριγκιπάτου σε αυτοκρατορίαν που εκτείνετουν σε τρεις ηπείρους. Αν όμως η Οθωμανική Αυτοκρατορία εκατέρρευσεν κάτω που το ασήκωτον βάρος των εθνικών νεωτερικοτήτων, το όνειρον του Ταγγίπ είναι να φυτρώσει που τ’ αφφάλιν του έναν άλλον δεντρόν, το δεντρόν του νεοφιλελευθερισμού, που λίπασμάν του εν η ισλαμική ιδεολογία. Τζιαι απ’ότι φαίνεται, ποτίζεται τζιαι με γιαίμαν.

Μόνον που τούντον δεντρόν κόφκει άλλα δεντρά αβέρτα. Στο πάρκον Γκεζί δίπλα που την πλατείαν Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, έσιει λλίες μέρες που γίνεται κατάληψη ενάντια στην μετατροπήν του πάρκου σε σύμπλεγμαν εμπορικού κέντρου τζιαι πολυτελών κατοικιών. Ο δημόσιος χώρος έσιει τζιαι τον συμβολισμόν του βέβαια, αφού εκτός που το ότι η πλατεία εν παραδοσιακός χώρος διαμαρτυρίας, εσημαδεύτηκεν τζιαι που την σφαγήν της πρωτομαγιάς του 1977.

Νομίζω εν εξαναείδα κόμμαν να παίρνει τόσον κυριολεκτικά το όνομαν του. Κόμμα Δικαιοσύνης τζιαι Ανάπτυξης ακούεις. Η λέξη που χρησιμοποιούν για τη δικαιοσύνη, Adalet, εν αράπικη με σαφήν ισλαμικό τζιαι θρησκευτικό χαρακτήρα. Η Ανάπτυξη παραπέμπει στο νεοφιλελευθερισμό. Δώκε αβάττα κίνητρα στο (ισλαμικόν) κεφάλαιο, τζιαι ούλλα τα άλλα εν πελλάρες. Έτο τζι’ αν ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός δημιουργεί κάποιες κοινωνικές ανισότητες, εννα τες σάσουμεν με φιλανθρωπίες. Αλλό λλίον εννα μας πούσιν ότι τον καπιταλισμόν εφεύρεν τον ο Μωάμεθ. Μιλώ σοβαρά. Κάτι σαν τον Αβέρωφ, τον Ττόμην, τον Σιακόλαν ή τους συμπεθέρους έναν πράμαν, αλλά με μουστακούιν τζιαι ισλαμικήν ηθική.

Έσιει περίπου έναν χρόνον που ο Ταγγίπ έφκαλεν τζιαι το σσιοινίν τζιαι το παλλούτζιν. Έκατσεν τζι εσκέφτηκεν έναν κάρον τεράστια αναπτυξιακά έργα (çılgın projeler, πελλά έργα). Όι την μιαν εννα κάμει τρίτην γέφυραν στον Κεράτιον (με κίνδυνο να καταστραφούν ιστορικά μνημεία τζιαι η ΟΥΝΕΣΚΟ να απειλά ότι εννα φκάλει την Τουρκία που την Παγκόσμια πολιτιστικήν κληρονομιάν), όι εννα κάμει τρίτην γέφυραν στο Βόσπορο καταστρέφοντας άλλον πνεύμοναν πρασίνου, όι εννα χτίσει το μεγαλλύτερον αεροδρόμιο στον κόσμον, όι εννα κάμει υποθαλάσσιες σήραγγες τζιαι σιδηροδρόμους… Αλλά το πιο πελλόν που ούλλα εν ότι ανάδοξεν του να κάμει το ευρωπαϊκόν κομμάτιν της Κωσταντινούπολης νησίν με μιαν τεράστιαν διώρυγαν . Με θκυό κουβέντες, ανάπτυξη über alles τζιαι εκσυγχρονισμός με τσιμέττον. Εκάμαν τα παλλούτζια τους χρυσά οι ντιβέλοπερς τζιαι οι εργολάβοι, αλλά με ίντα μισθούς, δικαιώματα τζιαι μέτρα ασφάλειας οι εργαζόμενοι; Οι αντιδράσεις εν έρκουνται μόνον που τα αριστερά ή τους κεμαλιστές, αλλά τζιαι που ισλαμιστές, οι οποίοι εκάμναν διαμαρτυρίες σε διάφορα φιλανθρωπικά γκάλα αθρώπων του Ερτογάν σε πολυτελή ξενοδοχεία. Τζιαι για να μεν πηαίννουμεν τζιαι μακρία, το ίδιον νεοφιλελεύθερον πρότζιεκτ ισλαμικής κοπής με τον αυταρχικόν ορθολογισμόν του “εν υπάρχει άλλη επιλογή” εφαρμόζεται πας τους Τουρκοκύπριους.

Πακέττον με τούτα ούλλα, το αυταρχικόν καθεστώς του Κεμαλισμού αντικαταστάθηκεν με έναν αυταρχικόν καθεστός ισλαμικού νεοφιλελευθερισμού , όπου η αστυνομία δέρνει ελεύθερα συνδικαλιστές τζιαι διαδηλωτές, κακοποιά γεναίτζιες όποτε της κατεβεί, τζιαι κατηγορά τον κάθε αντιφρονούνταν αριστερόν για συμμετοχή σε τρομοκρατικήν οργάνωσην. Η ανάπτυξη θέλει νόμον, τάξην τζιαι πειθαρχίαν. Ακούεις Ιωνά;

Με ύφος πενήντα καρδιναλίων, ο Ταγγίπ έφκαλλεν όποιον του έκαμνεν κριτικήν εχθρόν της ανάπτυξης τζιαι του ορθολογισμού, παρωχημένον τζιαι αντιδραστικόν. Για το θέμαν των διαμαρτυριών ενάντια στη δημιουργία του εμπορικού κέντρου τζιαι των πολυτελών κατοικιών, είπεν “…φκαίνουν στο μεταξύ κάποιοι τζιαι λαλούν το έναν τζιαι το άλλον για το πάρκο της πλατείας Ταξίμ. Έχω να τους μηνύσω πως ό,τι τζιαι να κάμετε στο πάρκο Ταξίμ, εμείς το αποφασίσαμε [τζιαι εννοείται δαμαί χρησιμοποιεί πληθυντικόν μεγαλοπρεπείας], τζιαμαί θα αποκαταστήσουμεν την ιστορία” (Κάποτε είσιεν Οθωμανικούς στρατώνες, στο πρότυπον των οποίων εννα γινεί το σύμπλεγμα).

Πας τούντην κουβένταν, φαίνεται ότι η αστυνομία έπιασεν το υπονοούμενον, τζιαι επήεν να καθαρίσει ξεριζώννοντας κάποια αιωνόβια δέντρα, κρούζοντας τες σκηνές των καταληψιών, σύρνοντας δακρυγόνα, διώντας άγριο ξύλον, τζιαι συλλαμβάνοντας καμπόσους. Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες την επομένην, τζιαι σιηλλιάες κόσμος εσυνάχτην να διαμαρτυρηθεί. Εγίνην ο χαμός.  Τέσσερις νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες, τζιαι το κέντρον της Κωνσταντινούπολης πνιμένον μες τα δακρυγόνα, τα οποία εμπαίναν ακόμα τζιαι μες σε σπίθκια.

Τρεις σκέψεις πριν κλείσω: (α) Ο Ερτογάν απέκτησεν δύναμην την τελευταίαν δεκαετίαν τζιαι με την υποστήριξην της Ευρωπαϊκής Ένωσης τζιαι διαφόρων φιλελεύθερων διανοουμένων, ακόμα τζιαι αριστερών, με την υπόσχεσην ότι εννα αννοίξει την κοινωνίαν τζιαι θα καταλύσει το Κεμαλικόν αυταρχικόν κράτος. Τωρά που εγίνηκεν χαλίφης στην θέσην του χαλίφη, ο Φατίχ (πορθητής) Σουλτάν Ρετζιέπ εν τους χρειάζεται. Γι’ αυτόν  διά τους να άψουν. (β) Ως εψές, ο Ταγγίπ έμοιαζεν άτρωτος τζιαι παντοδύναμος. Ως εψές. (γ) Για να γίνει τούτον έπρεπεν να συγκλίνει η οικονομία, η περιβαλλοντική καταστροφή, η βίαιη καταστολή των αθρωπίνων δικαιωμάτων, οι έμφυλες διακρίσεις τζιαι η κινηματική διεκδίκηση του δημόσιου χώρου. Κανέναν που τούτα ούλλα μόνον του εν θα είσιεν τούντο αποτέλεσμαν. Μπορεί να μεν ιξέρω τι θα γίνει μετά, αλλά ξέρω ότι η κοινωνία της Τουρκίας εν πολλά μπροστά. Γιατί εν είδα πουθενά ούτε στην Ευρώπην, ούτε στην Αμερικήν ούτε στην Μέσην Ανατολήν μιαν τόσον σύθθετην ριζοσπαστικοποίησην της κοινωνίας μες σε μιαν νύχταν που να συνδυάζει το κόψιμον θκυό δεντρών, τον αυταρχισμόν μιας κυβέρνησης, την περιθωριοποίησην θρησκευτικών, πολιτικών τζιαι εθνοτικών ομάδων, το κίνημαν πόλης, τζιαι τον οδοστρωτήραν του νεοφιλελευθερισμού. Το μέλλον εν δαμαί.

Γράφει: Αντώνης Χατζηκυριάκου