Η θρησκευτική αγωγή στα σχολεία και γενικά στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, εναπόκειται στην αρμοδιότητα των κρατών μελών να την καθορίσουν, με πλήρη σεβασμό στις διεθνείς συμβάσεις και τις ευρωπαϊκές συστάσεις.
Το δικαίωμα της ανεξιθρησκείας αποτελεί αναπόσπαστο ατομικό δικαίωμα, όπως αυτό κατοχυρώνεται συνταγματικά και νομικά. Στα σχολεία της Κύπρου βάσει του Συντάγματος κατοχυρώνεται η διδασκαλία των θρησκευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και είναι υποχρεωτική για όλους τους μαθητές. Απαλλάσσονται μόνο με δήλωση των γονέων οι αλλόθρησκοι.
Στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου εφαρμόζονται 3 βασικές αρχές: α) η αρχή της συγκειμενικοποίησης (contextualization), η συνάρτηση δηλαδή των επιλογών μας με το ιδιαίτερο τοπικό, πολιτιστικό, πολιτικό και κοινωνικό υπόβαθρο μιας κοινωνίας. β) Η αρχή της διαπολιτισμικότητας σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, ευρωπαϊκή και παγκόσμια. γ) Η αρχή της άντλησης από την ιδιαίτερη κουλτούρα και τον πολιτισμό κάθε χώρας. Με βάση αυτές τις αρχές, η γνωριμία άλλων θρησκειών και η μελέτη τους φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, χωρίς εμπάθεια. Επιπλέον, η ετερότητα, δεν αντιπαρατίθεται στην ταυτότητα και από την άλλη η θέληση για διατήρηση της ταυτότητας δεν είναι εθνικισμός, ρατσισμός, ή μισαλλοδοξία. Οι αλλόγλωσσοι πολίτες που επιλέγουν να φοιτούν στα δημόσια σχολεία της Κύπρου μπορούν να επιλέγουν, αν θα παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, είναι δεσμευμένη από διεθνείς συμβάσεις και ευρωπαϊκές διατάξεις, να εκφράζει εμπράκτως σεβασμό στη θρησκευτική ελευθερία υπό τη διττή της έννοια, δηλαδή την ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης και την ελευθερία λατρείας. Επίσης, ιδιαίτερη ευαισθησία θα πρέπει να επιδεικνύεται για την προστασία του κάθε ατόμου από διακριτική συμπεριφορά εκ μέρους ιδιωτών. Η κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας ως ατομικού δικαιώματος προβλέπεται σε πλήθος διεθνών και ευρωπαϊκών κειμένων. Ενδεικτικά σημειώνω: α) Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), β) Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και η Συνθήκη της Λισαβόνας, γ) Η Σύσταση 1720 του Συμβουλίου της Ευρώπης, δ) Προγράμματα και δράσεις σε επίπεδο ΕΕ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
H θρησκεία κάθε ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος να μην πιστεύει σε καμιά θρησκεία, αποτελεί αυστηρά προσωπικό θέμα και καθαρά προσωπική επιλογή. Η θρησκευτική ελευθερία είναι ένα από τα μείζονα ζητήματα που απασχόλησαν κατά την τελευταία δεκαετία τον ευρωπαϊκό νομικό κόσμο, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, με τα γεγονότα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι θρησκείες, και κυρίως ο Ισλαμισμός, αποτέλεσαν αντικείμενο προσοχής και μελέτης στον ακαδημαϊκό και ευρύτερο πολιτικό χώρο.
*Απόσπασμα παρέμβασης στο Συνέδριο του Συνδέσμου Θεολόγων με θέμα: «H χριστιανική αγωγή στο σχολείο: Νομική και Συνταγματική κατοχύρωση μέσα στο ευρωπαϊκό γίγνεθαι»
Γράφει: Αντιγόνη Παπαδοπούλου
