Την σκληρή κυπριακή πραγματικότητα αποδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία σε ότι αφορά το ύψος του δανεισμού για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, στην Κύπρο.
Συγκεκριμένα, τα νοικοκυριά χρωστούν στις Τράπεζες περίπου 23,5 δισ. ευρώ και οι επιχειρήσεις άλλα 27,5 δισ. Σ΄ ότι αφορά τα νοικοκυριά, τα συνολικά τους δάνεια αγγίζουν το 132% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ στην περίπτωση των επιχειρήσεων το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνά το 150%. Ο συνολικός δανεισμός του ιδιωτικού τομέα είναι σχεδόν τριπλάσιος του ΑΕΠ.
Ο υπερδανεισμός αποτελεί μια ανοικτή πληγή για την οικονομία, ιδιαίτερα υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης. Τα πολλά δάνεια, αλλά κυρίως τα εγκληματικά ψηλά επιτόκια, συνθλίβουν τα οικονομικά των νοικοκυριών. Παράλληλα, έρχονται αντιμέτωπα και κυριαρχούν επί της ανταγωνιστικής ικανότητας και της προσπάθειας των επιχειρήσεων να σταθούν στα πόδια τους, σε εξαιρετικά δύσκολους καιρούς. Με βάση τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, το μέσο επιτόκιο για επιχειρηματικά δάνεια στην Κύπρο, βρίσκεται στο 7,63%, ενώ ο μέσος όρος στην ευρωζώνη, είναι μόλις 4,21%. Παρόμοια είναι η κατάσταση και σ’ ότι αφορά τα επιτόκια στεγαστικών δανείων. Ο μέσος όρος των επιτοκίων στην ευρωζώνη βρίσκεται στο 3,31%, ενώ στην Κύπρο αγγίζει το 5,37%. Συνολικά η κυπριακή κοινωνία πληρώνει ένα πρόσθετο κόστος, λόγω των ψηλών επιτοκίων, που πλησιάζει το 1,5 δισ. ευρώ ετησίως.
Ο λελογισμένος δανεισμός είναι καλός και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και ευημερία μιας χώρας. Όταν όμως τα λογικά όρια ξεπερνιούνται, τότε δημιουργούνται τεράστιοι κίνδυνοι. Και εμείς, δυστυχώς, έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ τα λογικά όρια, όταν το σύνολο των χρεών των κυπριακών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ξεπερνά τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ.
Δυστυχώς, φαίνεται πως ακόμη δεν έχουμε αντιληφθεί πλήρως πως το οικονομικό περιβάλλον έχει αλλάξει και πως οι παλιές καλές μέρες, δύσκολα θα επιστρέψουν. Σ΄ ότι αφορά τον υψηλό δανεισμό των νοικοκυριών, βασικός λόγος είναι, πιστεύω, το γεγονός ότι κάθε Κύπριος ονειρεύεται να κτίσει το δικό του σπίτι. Αυτό στο παρελθόν ήταν εφικτό σε ένα μεγάλο βαθμό. Όχι όμως πια, με τα νέα οικονομικά δεδομένα. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που οδήγησε νοικοκυριά και επιχειρήσεις στον ανεξέλεγκτο δανεισμό, είναι ο υπερκαταναλωτισμός που διαχρονικά μας χαρακτηρίζει ως κοινωνία.
Παράλληλα, αν θέλουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε και τον αρνητικό ρόλο που διαδραμάτισε το τραπεζικό σύστημα, για τα δυσβάστακτα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Το τραπεζικό σύστημα με τη συμπεριφορά του, διευκόλυνε τον Κύπριο πολίτη να καταφεύγει απροβλημάτιστα στο δανεισμό, χωρίς την αναγκαία μελέτη και παραβλέποντας, στις πλείστες των περιπτώσεων, τα «ψιλά γράμματα» των όρων και των προϋποθέσεων που τίθενται, για ένα δάνειο.
Η αρνητική αυτή παράμετρος της Κυπριακής οικονομίας, θα έπρεπε έγκαιρα να τύχει σωστής διαχείρισης από την κυβέρνηση και όλους τους αρμοδίους .
Σήμερα που η απρόβλεπτη οικονομική κρίση και οι αλυσιδωτές αρνητικές της επιπτώσεις ανάτρεψαν την ασφάλεια στην καθημερινότητα μας, αντλούμε πολλαπλά μαθήματα από τα παθήματα μας. Τα δυσβάσταχτα πλέον χρέη, προδιαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Τόσο το τραπεζικό σύστημα όσο και η κυπριακή οικονομία χρήζουν ορθολογιστικής διαχείρισης ώστε να ανατρέψουμε ακόμη χειρότερες εξελίξεις.
Γράφει: Αντιγόνη Παπαδοπούλου
