Ιχνηλατώντας την πορεία την κοινωνίας, είδαμε τη γενιά των γυναικών , άνω των 65 ετών, να έχει στερηθεί πολλά, τη δική μας γενιά των 45-65 ετών, να έχει ζήσει ένα βίαιο ξεριζωμό και μια κοινωνική επανάσταση μπαίνοντας δυναμικά στην αγορά εργασίας και στα πανεπιστήμια.
Προσφέραμε στο πιάτο, ότι εμείς στερηθήκαμε και αποκτήσαμε με κόπο, για να έχουν τα δικά μας παιδιά, καλύτερες προοπτικές και ευκαιρίες για μόρφωση , εργοδότηση και ένα στέρεο μέλλον…
Κι όμως, σήμερα κλαίμε επί των ερειπίων. Ανεχτήκαμε σαθρές καταστάσεις. Αφήσαμε τα πράγματα να εξελιχθούν από το κακό, στο χειρότερο. Συρθήκαμε σε μια αχαλιναγώγητη οικονομική και αξιακή κρίση και σε ένα πρωτοφανές κούρεμα καταθέσεων. Ανεχθήκαμε την τρόικα να μας χειρίζεται ως μαριονέττες…
Κάθε μέρα αποκαλύπτονται σκάνδαλα, διαπλοκές, ανίερες δοσοληψίες. Ο κόσμος αηδίασε για τις επικείμενες εκποιήσεις σπιτιών, τις εκπτώσεις σε θέματα αρχών, την ατιμωρησία των ενόχων..Θεωρεί στάχτη στα μάτια, τις μεμονωμένες συλλήψεις. Έντονη η απουσία καθαρών ηγετικών προτύπων και ενεργών πολιτών, με όραμα, ώστε να οδηγηθεί η χώρα σε πνευματική ανάταση και σωτηρία.
Ο θεσμός της κυπριακής οικογένειας ήταν ανέκαθεν ιερός. Δέχτηκε βαρύτατο πλήγμα με την τουρκική εισβολή και κατοχή. Οικογένειες ξεριζώθηκαν, χωρίστηκαν, ξενιτεύτηκαν. Έχασαν παιδιά. Βίωσαν δράματα, βιοπάλη, αστικοποίηση. Δέχτηκαν πιέσεις, επιδράσεις και προκλήσεις από το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, το ξενόφερτο τρόπο ζωής, τα δυτικά πρότυπα, τα μεταναστευτικά ρεύματα, τους αλλοδαπούς εργάτες και τις οικιακές βοηθούς, που ανέλαβαν το μεγάλωμα των παιδιών. Σήμερα, ο θεσμός της οικογένειας ξαναδοκιμάζεται…
Το βιβλίο μου «Η μετεξέλιξη της κυπριακής οικογένειας», που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Πύλη Αμμοχώστου, εξετάζει τα πιο πάνω θέματα. Ενδιατρίβει σε μια εθνογραφικού τύπου ποιοτική έρευνα, που πραγματοποίησα για τη διπλωματική μου εργασία το 2010,στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος Σπουδών «Φύλο και Νέα Εργασιακά και Εκπαιδευτικά Περιβάλλοντα στην Κοινωνία της Πληροφορίας», στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου. Εξετάζει τη ρευστότητα στο θεσμό της οικογένειας παγκόσμια, στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Δίνει ειδική βαρύτητα στο ιδεολογικό υπόβαθρο της μετεξέλιξης της κυπριακής οικογένειας, τα τελευταία σαράντα περίπου χρόνια, μέσα από τις βιωματικές εμπειρίες και απόψεις τριών γενεών γυναικών, της γιαγιάς, της κόρης και της εγγονής, από την ίδια φαμίλια.
Στις ομάδες εστίασης, συμμετείχαν γυναίκες αυτόχθονες και πρόσφυγες, διαφόρων μορφωτικών επιπέδων, γεωγραφικών περιοχών και βιωματικών εμπειριών. Ιχνηλατίσαμε το πώς, πόσο, με ποια ταχύτητα και προς ποια κατεύθυνση, μεταβάλλονται οι κοινωνικές αξίες, οι πολιτισμικές αντιλήψεις και συμπεριφορές. Καταγράψαμε τις ανησυχίες για το μιμητισμό, το ξενόφερτο δυτικό τρόπο ζωής, την σοβούσα αξιακή κρίση, την υπερκατανάλωση, το νεοπλουτισμό, την μεγαλομανία, την αγωνία για το που πάμε…
Η περίπτωση της Κύπρου, συνιστά μια ξεχωριστή και ειδική κοινωνική οντότητα και ένα ιδιαίτερο σύστημα κοινωνικού μορφώματος, με πολλές ιδιαιτερότητες και ιδιάζοντα χαρακτηριστικά. Είναι ενδιαφέρον να δούμε πως θα μετεξελιχθεί η κυπριακή οικογένεια σήμερα και πως θα επηρεαστεί από τις αλυσιδωτές επιπτώσεις της αξιακής και οικονομικής κρίσης, το κούρεμα , τις εκποιήσεις, την κατηφόρα γενικώς που βιώνουμε ..
Είναι λυπηρό που οι πνευματικοί άνθρωποι σιωπούν. Κι όταν ακόμη μιλούν, η άποψή τους δεν εισακούεται. Η φωνή τους χάνεται μέσα στον καθημερινό καταιγισμό από κύμβαλα αλαλάζοντα, και ασυστόλως προβαλλόμενα, ως δήθεν «επαϊοντα επί παντού επιστητού». Γεμίσαμε, από τη μια, με βολεμένους και καλοπερασάκηδες, αρεστούς στο σύστημα. Κι από την άλλη, με ανθρώπους προβληματισμένους, γιατί βρέθηκαν ξαφνικά στο μάτι του κυκλώνα, στην ανεργία, στην αβεβαιότητα, κουρεμένοι κι απατημένοι…
Εκτελεστική εξουσία, κόμματα, και οργανωμένοι φορείς, οφείλουμε να συμπαραταχθούμε στον αγώνα για να τερματιστεί η κατηφόρα. Να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας για την κυπριακή οικογένεια. Να διαφυλάξουμε το θεσμό, ως κόρη οφθαλμού, με κατάλληλους πόρους, υποδομές, προγράμματα ουσιαστικής συμφιλίωσης οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων. Να εκσυγχρονίσουμε και να εφαρμόσουμε το νομοθετικό πλαίσιο για στήριξη των ευάλωτων ομάδων, καταπολέμηση στερεοτύπων και δημοκρατικών ελλειμμάτων, πρόληψη και καταστολή της βίας κατά της κοινωνίας, της οικογένειας, της γυναίκας, της νέας γενιάς..
Ας μην ολιγωρούμε. Έχουμε τόσα πολλά να πράξουμε!
Γράφει: Αντιγόνη Παπαδοπούλου
