Προβληματισμό και ανησυχία προκαλεί το κλίμα απενοχοποίησης της Τουρκίας, το οποίο συντηρείται στην ΕΕ, ιδιαίτερα αυτή τη περίοδο κατά την οποία βρισκόμαστε ήδη επί θύραις σε μια νέα διαδικασία για το Κυπριακό.
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να βάλουμε τους δικούς μας κανόνες σε μια νέα προσπάθεια και κυρίως για να αποφύγουμε την παγίδα μιας ατέρμονης διαπραγμάτευσης χωρίς να υπάρχει προσυμφωνία για τη βάση και το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.
Την ίδια ώρα, θα πρέπει να αναλύσουμε προσεκτικά κάθε εξέλιξη και κάθε παράμετρο καθώς επίσης το εκτενές κείμενο της έκθεσης προόδου της Τουρκίας, που μόλις κυκλοφόρησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 16 Οκτωβρίου . Ένα κείμενο, που παρά τις υποδείξεις και τις επισημάνσεις, σε γενικές γραμμές, «χαϊδεύει», αντί να πιέζει την Άγκυρα. Η Τουρκία, πάντως, ακολουθώντας την γνωστή τακτική της, επιμένει να δηλώνει αδικημένη, ενώ στις Βρυξέλλες συνεχίζουν να ακροβατούν ανάμεσα στις ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις της Άγκυρας και τη γνωστή πολιτική της ΕΕ για ίσες αποστάσεις.
Παρόλο που στο Κείμενο Στρατηγικής για τη Διεύρυνση, προεξοφλήθηκε το άνοιγμα του Κεφαλαίου 22, ο Εγκεμέν Μπαγίς, αρμόδιος Τούρκος υπουργός για Ευρωπαϊκά θέματα, δήλωσε ότι η Ευρώπη απομακρύνεται καθημερινά από την Τουρκία. Τόνισε μάλιστα πως «οι Τούρκοι έχουν κουραστεί να είναι αποξενωμένοι» από την ΕΕ, και η χώρα του είναι απογοητευμένη που δεν έχει λάβει ακόμη το καθεστώς μέλους στην Ένωση, παρά τα οκτώ χρόνια διαπραγματεύσεων.
Η Άγκυρα φρόντισε κι αυτή τη φορά να εκφράσει τη δυσφορία της και με αλαζονεία να επιβάλει τη θεωρία της πως η ΕΕ θα πρέπει να προσεγγίσει την Τουρκία και όχι αντίθετα. Αυτή δυστυχώς η συμπεριφορά και νοοτροπία συντηρείται και από την στάση της ΕΕ, η οποία παρά τις υποδείξεις, που ενίοτε είναι και αυστηρές, ουδέποτε φρόντισε να ασκήσει πραγματικές πιέσεις στην Τουρκία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν τόλμησε καν να συμπεριλάβει αυστηρές αναφορές στηλιτεύοντας τις αντιδημοκρατικές συμπεριφορές της κυβέρνησης Ερντογάν για τα πρόσφατα γεγονότα στο πάρκο Γκεζί.
Πολύ χαρακτηριστική είναι η αναφορά που γίνεται στην έκθεση προόδου για το Κυπριακό που ουσιαστικά αποενοχοποιεί την Άγκυρα. Η Κομισιόν, ακολουθεί και πάλιν την πεπατημένη οδό της πολιτικής των ίσων αποστάσεων, αναφέροντας ότι η Τουρκία συνέχισε να εκφράζει δημόσια, τη στήριξη της στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των ΟΗΕ για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση. Προσθέτει επίσης η αναφορά, ότι η Άγκυρα παραχώρησε στη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους αυξημένη πρόσβαση στην περιφραγμένη στρατιωτική ζώνη στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, ενώ «ενθαρρύνεται να οικοδομήσει επί αυτού του ευπρόσδεκτου βήματος και να είναι πιο υποβοηθητική στις απαιτήσεις της Επιτροπής για πρόσβαση σε σχετικά αρχεία και σε στρατιωτικές ζώνες για εκταφές».
Στην έκθεση καταγράφεται εκ νέου η άρνηση της Τουρκίας να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στη δήλωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών-μελών της, στις 21 Σεπτεμβρίου 2005 και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, περιλαμβανομένων και των Συμπερασμάτων του Δεκεμβρίου 2006 και 2010. Καταγράφεται η μη εκπλήρωση της υποχρέωσής της να διασφαλίσει την πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου της Συμφωνίας Σύνδεσης και η μη άρση όλων των εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση αγαθών και των απαγορεύσεων στην απευθείας μεταφορική σύνδεση με την Κύπρο. Όλα αυτά δεν είναι παρά μία ακόμη καταγραφή των γνωστών δεσμεύσεων της Τουρκίας και της άρνησή της να τις υλοποιήσει. Μια μόνιμη επωδός χωρίς κυρώσεις, την ίδια ώρα μάλιστα που οι γνωστοί φιλοτουρκικοί κύκλοι πιέζουν πρόσθετα από το κεφάλαιο 22, (που άνοιξε η Γαλλία) να ανοίξουν και νέα ενταξιακά κεφάλαια, με στόχο την «αναθέρμανση» των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Υπό αυτά τα δεδομένα, είναι απαραίτητο ένα ενιαίο πλάνο διαχείρισης των εξελίξεων, με συγκεκριμένους στόχους και επιδιώξεις. Χρειάζονται συλλογικοί χειρισμοί και αποφάσεις. Η τουρκική διπλωματία και οι γνωστές πλάτες της Άγκυρας είναι ένας ισχυρός αντίπαλος. Χρειάζεται σωστή διάγνωση, πλάνο και δράση.
Γράφει: Αντιγόνη Παπαδοπούλου
