Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) εξέδωσε πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα έρευνα που αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες αντιλαμβάνονται τον θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Μέχρι τις επερχόμενες ευρωεκλογές αναμένεται, για χάρη της έρευνας, να πραγματοποιηθούν 240 συγκεντρώσεις στα κράτη μέλη της Ε.Ε. με τη συμμετοχή 250 μελών της ΕτΠ και πάνω από 40.000 πολιτών. Στις πλείστες συγκεντρώσεις ακούγονται τόσο αρνητικά όσο και θετικά σχόλια για την Ε.Ε. Βέβαια, αυτό εξαρτάται από τη στάση, που τηρεί το εκάστοτε κράτος απέναντι στην Ε.Ε. Ωστόσο, η κύρια άποψη, που επικρατεί ανάμεσα στους πολίτες, είναι ότι η Ε.Ε. είναι απόμακρη από τα προβλήματα και τις ανησυχίες των πολιτών, γραφειοκρατική και αρκετά αργή στις νέες προκλήσεις.
Ένα από τα κύρια αιτήματα των πολιτών, είναι η άσκηση ευρωπαϊκής πολιτικής από κάτω προς τα πάνω (bottom-up). Ειδικότερα, οι πολίτες ζητούν δίκαιη κατανομή των ευρωπαϊκών κονδυλιών μεταξύ των χωρών μελών, όπως και περισσότερη αλληλεγγύη, ευημερία και βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Αρκετοί νιώθουν ενθουσιασμένοι με την Ε.Ε., όμως υπάρχουν και αυτοί που δεν την εμπιστεύονται, εκδηλώνοντας την προτίμησή τους προς τους τοπικούς άρχοντες. Η έλλειψη εμπιστοσύνης τόσο προς την Ε.Ε. όσο και προς τις κεντρικές κυβερνήσεις οφείλεται στην απόσταση που υπάρχει μεταξύ του απλού πολίτη και των ηγετών, η έλλειψη διαφάνειας και η άγνοια για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Αυτός είναι ο κύριος λόγος που αρκετοί ευρωπαίοι πολίτες πιστεύουν ότι η πολιτική πρέπει να διαδραματίζεται σε τοπικό και όχι σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο, γιατί οι τοπικές αρχές είναι αυτές που γνωρίζουν τα σοβαρά προβλήματα της καθημερινότητάς τους. Η έλλειψη απευθείας επαφής και επικοινωνίας μεταξύ ευρωπαίων εκπροσώπων και πολιτών δημιουργεί τεράστιο χάσμα ανάμεσα στα στρώματα της βάσης και τα στρώματα της κορυφής.
Οι απομακρυσμένες περιοχές της επαρχίας νιώθουν την πλήρη απομόνωση από την Ε.Ε., ενώ μόνο οι τοπικοί αιρετοί αξιωματούχοι δείχνουν το απαιτούμενο ενδιαφέρον γι’ αυτούς. Η απολυταρχική στάση κάποιων ηγετών, καθώς και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκαλεί ανησυχία στους ευρωπαίους πολίτες και ιδιαίτερα στη νεολαία. Ο λαϊκισμός, η ρατσιστική ρητορική και ο εθνικισμός μερικών ευρωπαίων ηγετών τους οδηγεί στην επίρριψη ευθυνών στην Ε.Ε. όσον αφορά σοβαρά ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό και η τρομοκρατία.
Στον αντίποδα, οι χώρες-μέλη της Ε.Ε., οι οποίες επωφελούνται από τα ταμεία συνοχής, όπως και η Κύπρος, δείχνουν αρκετή εμπιστοσύνη στην Ε.Ε. Υπάρχει όμως ανάγκη για βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών στα θέματα οικονομικής σταθερότητας, εκπαίδευσης και περιβάλλοντος. Ο τομέας της εκπαίδευσης φαίνεται να αξιοποιείται αρκετά μέσα από το πρόγραμμα Erasmus+, δίνοντας την ευκαιρία σε νέους ανθρώπους να ανοίξουν τα φτερά τους και να γνωρίσουν άλλους πολιτισμούς, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και να επιστρέψουν σοφότεροι και πιο ώριμοι στον τρόπο σκέψης.
Η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων ανθρώπων ήταν το αίτημα 40% των συμμετεχόντων στην Ελλάδα, ενώ σε χώρες όπως η Αυστρία, η Δανία και η Σλοβακία, το μεταναστευτικό ζήτημα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των ανησυχιών τους. Στις πλείστες χώρες-μέλη της Ε.Ε. η αλληλεγγύη αποτελεί το κύριο αίτημα των πολιτών, αφού μπορεί να συμβάλει στη μείωση της ανισότητας, στον έλεγχο της μετανάστευσης, στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, στην αποδοχή της ποικιλομορφίας και στη σωστή διαχείριση της κλιματικής αλλαγής.
Τα τρία κύρια ωφελήματα που έχουν οι χώρες στη βάση των εισηγήσεων των συμμετεχόντων στον διάλογο, είναι η ελεύθερη διακίνηση, το πρόγραμμα Erasmus και ο τουρισμός. Η Κύπρος και η Σλοβενία ήταν οι μόνες χώρες, που δεν έδειξαν το απαιτούμενο ενδιαφέρον για τα ωφελήματα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Erasmus.
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ε.Ε. και τις τοπικές αρχές είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, αξιοποιώντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Η εμπιστοσύνη, που δείχνουν οι ευρωπαίοι πολίτες στις τοπικές αρχές, καθιστά το έργο εμάς των εκπροσώπων των τοπικών αρχών ακόμα δυσκολότερο και απαιτητικό.
Το συμπέρασμα της έρευνας της ΕτΠ ότι «Η πολιτική αφορά το τοπικό επίπεδο», λέει πολλά τόσο για τη νέα πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσει η Ε.Ε. όσο και για τις ευθύνες που έχουμε ως τοπικοί άρχοντες προς τους δημότες.
Γράφει: Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας
