Όταν ο ικανός ηγέτης ολοκληρώσει το έργο του, ο κόσμος λέει ότι όλα έγιναν φυσιολογικά (Λάο Τσε, Κινέζος φιλόσοφος). Όταν όμως ένας ηγέτης ξεπερνάει τα όρια ενός ηγέτη με όραμα, μετατρέπεται σε ηγεμόνα και η ανθρωπότητα υποφέρει.
Κάτι τέτοιο επισυμβαίνει στην Τουρκία υπό τον Ταγίπ Ερτογάν. Ένα ηγέτη που άδραξε μια διάχυτη κοινωνική ανάγκη για περισσότερη ευημερία στη χώρα του και πέτυχε να βάλει την Τουρκία στον παγκόσμιο χάρτη των σύγχρονων περιφερειακών υπερδυνάμεων. Από ηγέτης επιδιώκει να μετατραπεί σε ηγεμόνας μιας πολυτάραχης περιοχής και επαναλαμβάνει την ιστορία της χώρας του. Τα βάζει με τη Ρωσία με την οποία η Τουρκία βρέθηκε πολλές φορές σε αντιπαράθεση.
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης , η Μόσχα θεωρούσε τον εαυτό της ως την Τρίτη Ρώμη, προπύργιο της Ανατολικής χριστιανοσύνης. Οι Οθωμανοί επέκτειναν την δική τους αυτοκρατορία στη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια που κατοικούνταν από Ορθοδόξους, των οποίων προστάτης ήταν η Ρωσία. Τα ανταγωνιστικά συμφέροντα δημιούργησαν συγκρούσεις. Με ευρύτερα γνωστό στη Δύση τον πόλεμο της Κριμαίας το 1853-1856, δημιουργώντας μια συμμαχία της Τουρκίας, της Βρετανίας και της Γαλλίας κατά της Ρωσίας.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος οδήγησε στην καταστροφή και των δύο αυτοκρατοριών. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Τουρκία παρέμεινε ουδέτερη, εξοργίζοντας τη Μόσχα με την άδεια που έδωσε στα γερμανικά πολεμικά πλοία να χρησιμοποιούν τα στενά του Βοσπόρου. Το 1945, ο νικηφόρος Στάλιν απαίτησε ένα μερίδιο στον έλεγχο τους. Η Δύση αρνήθηκε, και καθ’όλη τη 45-έτη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Τουρκία και η Ρωσία ήταν σε αντίθετες πλευρές.
Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι Τούρκο-Ρωσικές σχέσεις βελτιώθηκαν σταθερά, κυρίως σε οικονομικό επίπεδο, καθιστώντας τη Ρωσία ως το δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας.
Μια τρίτη σύρραξη εγκυμονείτε στη Συρία. Μια χώρα που έχει μετατραπεί σε ένα πολεμικό πεδίο ανάλογο με εκείνο που συμβαίνει στην οικονομία. Η Ρωσία δέχεται μια ολομέτωπη οικονομική επίθεση από την Δύση. Και ενώ η Τουρκία αρχικά κράτησε αποστάσεις, τώρα που βλέπει ότι ο οικονομικός πόλεμος απέδωσε, αποφάσισε μέσω μιας πολεμικής πράξης, να κάνει μια πολιτική επιλογή. Να συσπειρωθεί γύρω από το Δυτικό μέτωπο εκδίωξης του Άσαντ, και παράλληλα να διεκδικήσει ρόλο ηγεμονικής υπερδύναμης που μπορεί άνετα να σταθεί απέναντι στη ρωσική πολιτική και στρατιωτική κυριαρχία στη Συρία.
Η πράξη αυτή θα μείνει στην ιστορία ως η πρώτη φορά από την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, που ένα μέλος του ΝΑΤΟ έχει καταρρίψει ρωσικό στρατιωτικό αεροσκάφος. Ωστόσο, δεν είναι παρά η τελευταία στροφή στον αιώνα των μπερδεμένων, και τεταμένων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, που η γεωγραφία, η ιστορία και η θρησκεία τους έκανε αντιπάλους.
Όσο επικίνδυνος και αν είναι ο Ερτογάν τώρα, όταν θα αποχωρήσει η Τουρκία θα γίνει ακόμα πιο επικίνδυνη. Το πολιτικό κενό που θα δημιουργήσει η απουσία του θα πρέπει να μας προβληματίσει.
Υπό αυτές τις σκέψεις, εν καιρώ καθοριστικών πολιτικών εξελίξεων, είναι πολύ σημαντική η στάση που θα τηρήσουμε στην προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού. Η Τουρκία σταδιακά μετατρέπεται σε μια θερμοκοιτίδα επώασης πολιτικών προβλημάτων τα οποία, αν δεν απαλλαγούμε από την κατοχή της, θα μας επηρεάζουν.
Επιβάλλεται να απαλλαγούμε από την Τουρκική κατοχή και σταδιακάνα προσδώσουμε στη χώρα μας στρατηγικό προσανατολισμό. Αυτό που ονομάζουμε πολύ-επίπεδη εξωτερική πολιτική θα έχει νόημα μόνο όταν η Κύπρος απελευθερωθεί από τα βαρίδια της Γείτονος χώρας. Μια λύση ομοσπονδίας δεν δίνει στην Τουρκία δικαιώματα επί της Κύπρου. Τα δικαιώματα τα δίνουν οι άνθρωποι και η συμπεριφορά τους. Διότι αν όντως έτσι είναι, τότε μια defacto διχοτόμηση, της τα δίνει και με το παραπάνω. Ας δούμε λοιπόν τη μεγάλη εικόνα. Η Κύπρος βρίσκεται στο μέσο μιας πολυτάραχης περιοχής και δεν αντέχει την αστάθεια και αβεβαιότητα που αναπόφευκτα κληρονομούμε από την κατοχή.
Γράφει: Άντρη Χαραλάμπους
