Όχι… Δυστυχώς Όχι. Του Αντρέα Καυκαλιά

Αν είναι κάτι που πρέπει να θυμόμαστε από το δημοψήφισμα του 2004 είναι το πώς ένας λαός που κλήθηκε να πάρει μια σοβαρότατη απόφαση για το μέλλον του, πάσχιζε να δει από την κλειδαρότρυπα των κλειστών πορτών της συναλλαγής μιας πολιτικής ηγεσίας που μέχρι πρότινος τον συσπείρωνε και τον διαπαιδαγωγούσε πολύ διαφορετικά.

Προ εκπλήξεως, βρέθηκε από την μια  μάρτυρας της συντηρητικής παράταξης του τόπου -που παραδοσιακά προσέγγιζε τους ψηφοφόρους της με μια πιο ‘εθνικιστική’, ‘ενωτική’ρητορική- να τους καλεί να ψηφίσουν με πρωτοφανή (για εκείνους) μετριοπάθεια και από την άλλη την αριστερά- ως παραδοσιακή υπέρμαχο δύναμη του δικοινοτικού διαλόγου- να καλεί τον κόσμο της να ψηφίσει απορριπτικά, γυαλίζοντας παράλληλα τα παπούτσια της ομάδας των πολιτικών που έκτιζαν (και ακόμα κτίζουν) καριέρα βασισμένοι στο status quo και την διχοτόμηση.

Άρα λοιπόν το δημοψήφισμα, ως ένας βασικότατος σταθμός στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έφερε μόνο διαφορετικά δεδομένα στο Κυπριακό (κυρίως αρνητικά),  αλλά δημιούργησε και καινούργιες συνθήκες στο εσωτερικό. Η τράπουλα ανακατεύτηκε ξανά, πολιτικά πρόσωπα αναθεώρησαν φίλους και εχθρούς και για πρώτη φορά από το 1960 διαφαίνονται τόσο έντονα η διγλωσσία, οι ακροβατισμοί και η επιβολή των προσωπικών ατζέντων ενός κατεστημένου που καταφέρνει να επιβιώνει και να συνεχίζει ακάθεκτο.

Αν υπάρχει κάτι που μπορεί να διδάξει η περίοδος του δημοψηφίσματος, σ’ένα κράτος που παραπαίει κοινωνικά και θεσμικά, είναι ότι η κυπριακή κοινωνία θα κάνει ουσιαστικά βήματα εξέλιξης μόνο εάν σταματήσουν να  διαμορφώνουν την έντονη άποψή της, οι λογιών λογιών πολιτικοί συναισθηματισμοί.

Πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές ότι αν ο λαός δεν αποκτήσει ψυχρή διερευνητική ματιά , είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχίσει να χειραγωγείται με τα πιο φαιδρά των επιχειρημάτων  και το πολυπόθητο ‘αντικειμενικά καλώς νοούμενο εθνικό συμφέρον’ θα παραμένει απόλυτα και εξόχως υποκειμενικό.

Η βολική αυτή υποκειμενικότητα, που βεβαίως η ύπαρξη της δεν είναι καθόλου τυχαία, επιτρέπει την αναπαραγωγή διάφορων μύθων όπως για παράδειγμα τον πανηγυρικό χαρακτήρα που επιχειρείται να προσδοθεί στο ΟΧΙ του δημοψηφίσματος, καθώς επίσης και τον εφησυχασμό της συνείδησης του προοδευτικού πολίτη ότι δηλαδή το ‘ΟΧΙ’ από το ‘Δυστυχώς Όχι’, έχουν ουσιαστική διαφορά.

Αν η σκέψη δεν ελευθερωθεί, και συγκεκριμένα καλούπια μείνουν ανέγγιχτα,  αν η προσοχή συνεχίσει να επικεντρώνεται εξολοκλήρου σε συγκεκριμένες λέξεις- κλειδιά και καθόλου στις προθέσεις αυτού που τις εκστομίζει, τότε όχι μια αλλά δέκα φορές πιο βελτιωμένο σχέδιο από αυτό του Ανάν,  ο Κύπριος αφοριστικά και περήφανα θα το καταψηφίζει.

Ο Νίτσε κάποτε είπε ‘Δεν υπάρχουν γεγονότα, μόνο ερμηνείες’…

Εμείς στην Κύπρο το κάναμε παντιέρα.

Γράφει: Αντρέας Καυκαλιάς