Ο επαναστάτης «Παλιάτσος» και η πολιτεία μας.
Λένε ότι από ‘τρελό και από παιδί’ μαθαίνεις την αλήθεια. Ξαναβρέθηκε στο δρόμο μου ένα παιδικό τραγούδι που είχα χρόνια να ακούσω και αμέσως με έπιασε μια συγκίνηση που πάλι είχα χρόνια να νιώσω. Βλέπετε το συγκεκριμένο τραγούδι, «ο παλιάτσος», μιλά για μια πολύ συγκεκριμένη μερίδα πολιτών που δυστυχώς είναι είδος προς εξαφάνιση στις μέρες μας. Όλα τα πιο κάτω είναι δικά μου συμπεράσματα και σκέψεις και ερμηνείες των συγκεκριμένων στίχων.
Πρώτα απ’ όλα ας αναλύσουμε το συμβολισμό του παλιάτσου. Είναι ένα χαρούμενο σύμβολο, σχεδόν γελοίο, σχεδόν μια καρικατούρα. Σκοπός του είναι να δίνει χαρά στα παιδία και να σκορπά το γέλιο. Άρα οι προθέσεις του είναι αγνές, αλλά πολλοί δεν τον παίρνουν στα σοβαρά λόγω της φύσης του. Σ’ αυτό το τραγούδι ο παλιάτσος πιστεύω συμβολίζει έναν ‘επαναστάτη’, έναν άνθρωπο που αγωνίζεται να προσφέρει χαρά μέσω της αλλαγής. Αφελής για κάποιους και γελοίος, αλλά συνάμα με καλές και αγνές προθέσεις, που δεν θέλει τίποτα παραπάνω από το να κάνει τον κόσμο καλύτερο και πιο χαρούμενο. Μου θυμίζει επίσης το ποίημα ‘Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς’ του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη που περιγράφει την αφελή πράξη κάποιον πολεμιστών που, διότι τελικά πέτυχαν τον σκοπό τους έγιναν ήρωες, αλλά που αν είχαν αποτύχει θα είχαν μείνει στην ιστορία ως τρελοί.
Σπανίζουν σήμερα τούτοι οι άνθρωποι. Δηλαδή εκείνοι που θα κηρύξουν μιαν εναλλακτική μορφή ζωής, μια ριζοσπαστική, επαναστατική γραμμή δράσης. Δεν υπάρχουν επειδή ακριβώς φοβούνται ότι θα τους πουν ‘τρελούς’ ή ‘παλιάτσους’ και ότι δεν θα τους πάρουν σοβαρά υπόψη. Αλλά είναι σημαντικοί γιατί ο σκοπός τους είναι ευγενής, και γιατί η θετική, εξελικτική αλλαγή θα έρθει πρώτα μέσα από αυτούς τους παλιάτσους. Αυτοί είναι που θα μας δείξουν το όραμα και εκείνοι που θα επιτύχουν στο έργο αυτό δεν θα είναι πλέον οι ‘τρελοί’ αλλά οι ‘ήρωες.’
Πίσω όμως στα λόγια του τραγουδιού. Αφού καλημερίζει ο παλιάτσος τους ακροατές του, σαν ευγενικό ον που είναι, μετά τους λέει ότι ξέρει να νιώθει αλλά ξέρει και να λέει την αλήθεια πέρα ως πέρα. Η ‘αλήθεια’ είναι επιστημονικό εγχείρημα, είναι θέμα λογικής. Άρα έχουμε έναν άνθρωπο που χωρίς να χάνει από το συναίσθημα του, αντικρίζει την ζωή και την πραγματικότητα κατάματα και λέει τα πράματα όπως τα θωρεί. Είναι ειλικρινής και πίσω από την ειλικρίνειά του υποβόσκει και μια λογική μεθοδολογία που του επιτρέπει να λέει την αλήθεια ‘πέρα ως πέρα’.
Και τότε ξεκινά να μας τραγουδά το τραγούδι του… Μαζί του τραγουδούν παιδιά που πιστεύω συμβολίζουν την νεανική δυναμικότητα και όρεξη για αλλαγή. ‘Όντας παλιάτσος δεν έχει διαλέξει να μιλήσει ή να γράψει ή να δώσει διάλεξη, αλλά τραγουδά. Χρησιμοποιεί δηλαδή μια μορφή τέχνης. Επειδή πρώτα είναι μέσω της τέχνης που εκφράζεται οποιαδήποτε μεγάλη και αληθινή ιδέα και μετά αυτή μεταφράζεται σε επιστημονική θεωρία και τέλος σε δράση. Θα σταθώ επίσης στην λέξη ‘πολιτεία’ η οποία παραπέμπει και υπονοεί ότι ο παλιάτσος μας μιλά για κάτι πολιτικό/πολιτειακό, για το πώς να ζούμε τη ζωή μας.
Και τούτο επιβεβαιώνεται στον επόμενο στίχο. Πλέον στο τραγούδι αλλάζει ο ρυθμός, γίνεται εμβατηριακός και ο ακροατής νιώθει ότι μπήκαν και άλλοι μαζί με τον παλιάτσο στο τραγούδι. Είναι έντονο το στοιχείο της συντροφικότητας και της ενότητας με τις λέξεις όπως το ‘αντάμα’ και κυρίως την λέξη ‘φίλε’. Η αναφορά στην ‘πλατεία’, στα ‘δίκαια της ζωής’ και στη ‘σωστή ζωή’ χρωματίζουν το τραγούδι του παλιάτσου με έντονα στοιχεία πολιτικού χαρακτήρα, χωρίς αυτό να παραπέμπει σε οποιαδήποτε κομματική και ιδεολογική προσέγγιση. Ο παλιάτσος όμως θέτει και μια θεωρητική βάση όταν παρακινά τον ‘φίλο’ να ‘μάθει σωστά να ζει’. Μας λέει βασικά ότι πρώτα ο καθένας μας πρέπει να βρει τι εστί η ‘σωστή ζωή’ και όχι να του υπαγορευθεί από τα άνωθεν. Με άλλα λόγια, μόνο αν γίνει προσωπικό εγχείρημα του καθενός η εξεύρεση της ‘σωστής ζωής’ θα μπορέσει η πολιτεία μας, σαν σύνολο, να βρει την σωστή ζωή.
Τέλος ο παλιάτσος αποχωρεί. Υπενθυμίζει την φύση του, ξανά καλημερίζει τους ακροατές του και δίνει την αίσθηση ότι αφού έχει πει ότι ήταν να πει, ήρθε η ώρα να πάει να τα πει και κάπου αλλού. Αφού σκοπός του είναι να εκφράσει καινούριες ιδέες σε όλους.
Είναι κρίμα, αλλά σήμερα ιδιαιτέρα χρειαζόμαστε ‘παλιάτσους’ να μας πουν και να μας τραγουδήσουν για την πολιτεία, την κοινωνία και τη ‘σωστή ζωή’. Σε όλους τους ‘κρυφό παλιάτσους’ εκεί έξω, επειδή υπάρχουν, δεν γίνεται να μην υπάρχουν, μην ντρέπεστε και μην φοβάστε το χλευασμό που θα προκύψει από το να προσπαθήσετε να πείτε κάτι καινούργιο. Τούτο είναι το ‘τίμημα’ του να είσαι παλιάτσος αλλά είναι ένα τίμημα που αξίζει την πιθανότητα να επηρεάσεις, να εμπνεύσεις και στην καλύτερη να βοηθήσεις να καλυτερέψει τούτος ο κόσμος.
Υστερόγραφο
Αν ακούτε το τραγούδι από τον πιο κάτω σύνδεσμο θέλω απλά να εκφράσω ότι είναι ατυχής η χρήση λυπητερών εικόνων. Το τραγούδι κάθε άλλο από λύπη θέλει να μεταδώσει. Είναι καθαρά επαναστατικό, γεμάτο ενέργεια και όρεξη με ένα δυνατό συναίσθημα σιγουριάς και ενθάρρυνσης προς τον κάθε ‘παλιάτσο’.
Ένας παλιάτσος είμαι εγώ
καλή σας μέρα
Ξέρω να κλαίω, να γελάω, να πονώ
ξέρω να λέω την αλήθεια πέρα ως πέρα
γι’ αυτό κι εγώ θα σας το πω…
Τραγούδι λέω δυνατά
ν’ ακούσουν όλα τα παιδιά
ν’ ακούσει η πολιτεία
κι απ’ το τραγούδι μου αυτό
παλιάτσοι άλλοι εκατό να βγουν στην κοινωνία
Κι έτσι όλοι μαζί κι αντάμα
να τραγουδάμε τα δίκια της ζωής
να τραγουδάς κι εσύ απ’ την πλατεία
να μάθεις φίλε μου σωστά να ζεις
Ένας παλιάτσος είμαι εγώ
καλή σας μέρα…
Γράφει: Άντης Γεωργίου
