Στο δημόσιο διάλογο γίνεται αναφορά στην ίση αμοιβή χωρίς έμφυλες διακρίσεις με αυστηρές υποδείξεις σε εταιρείες και εργοδότες για την αποφυγή της οποιασδήποτε μισθολογικής διάκρισης.
Είμαι πεπεισμένη ότι το ζήτημα χρειάζεται μια περαιτέρω προσέγγιση με έμφαση στον τομέα των ευκαιριών απασχόλησης. Ενώ ακόμα υπάρχει μεγάλος δρόμος μέχρι την επίτευξη του στόχου που είναι η ίση αμοιβή για ίση εργασία θα πρέπει να εξετάσουμε και το θέμα των ευκαιριών και πως αυτές προβάλλουν συγκριτικά σε άντρες και γυναίκες.
Ένα σημαντικό ποσοστό των γυναικών σήμερα έχει ανώτατη εκπαίδευση και εξαιρετικά πανεπιστημιακά αποτελέσματα. Ωστόσο, δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες απασχόλησης με τους άνδρες που έχουν το ίδιο εκπαιδευτικό υπόβαθρο και εμπειρία. Και αυτό, επειδή οι γυναίκες θεωρούνται από την κοινωνία ως οι υπεύθυνες για το μεγάλωμα των παιδιών. Μια γυναίκα που αποφασίζει να έχει παιδί, στις περισσότερες περιπτώσεις, χρειάζεται μια περίοδο για να βιώσει τις προκλήσεις μιας εγκυμοσύνης, να περάσει χρόνο με το μωρό της στους πρώτους μήνες και στη συνέχεια να επιστρέψει στη δουλειά. Αυτό το διάστημα ένας άντρας στην αντίστοιχη περίπτωση, έχει την ευκαιρία να προωθήσει την καρίερα του ή να αυξήσει τον μισθό του. Επομένως ένας άντρας και μια γυναίκα που μπορεί αρχικά να ξεκινούν με ίσους όρους σε μια εργασία, στην πορεία οι όροι γίνονται άνισοι με αδικημένες τις γυναίκες που αποφασίζουν να τεκνοποιήσουν.
Η συζήτηση εδώ είναι αν οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν ίσες ευκαιρίες αφού γίνουν γονείς. Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι σημαντικό οι γονείς και τα παιδιά να περνούν χρόνο μαζί. Ο κανόνας είναι ότι οι γυναίκες έχουν την «ευθύνη» και την «ευαισθησία» να είναι μαζί με τα παιδιά τους και να τα φροντίζουν. Είναι όμως αυτό αλήθεια; Ποιος λέει ότι ένας πατέρας δεν πρέπει και δεν θέλει να περάσει χρόνο με τα παιδιά του; Και ποιος αποφασίζει αν ένας πατέρας δεν είναι εξίσου καλός με τη μητέρα για το μεγάλωμα των παιδιών; Ωστόσο, η τάση είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να παραμείνουν στο σπίτι και οι άνδρες – με τον ρόλο του παρόχου – πρέπει να είναι αυτοί που θα συνεχίσουν να εργάζονται, έχοντας περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης και ανέλιξης, όταν ταυτόχρονα η γυναίκα θα απορρίπτει προτάσεις και θα αρνείται τα οποιαδήποτε επαγγελματικά ταξίδια και προτάσεις.
Βάσει αυτής της ιδέας, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι μια μειωμένη άδεια μητρότητας θα εξυπηρετούσε την αιτία της συρρίκνωσης των μισθολογικών διαφορών. Αλλά αυτό ως επιχείρημα αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος λανθασμένο σε χώρες που μείωσαν την περίοδο της άδειας μητρότητας. Η μείωση της περιόδου άδειας μητρότητας θεωρήθηκε από ορισμένους φορείς χάραξης πολιτικής ως ένας μονόδρομος για την αντιμετώπιση των διακρίσεων εις βάρος των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η ιδέα ήταν ότι οι εργοδότες δεν θα έκαναν δεύτερες σκέψεις για την πρόσληψη γυναικών, αν η περίοδος άδειας μητρότητας δεν θα επηρέαζε καταλυτικά τις επιχειρήσεις τους. Αλλά και πάλι, μια τέτοια πολιτική θα επηρέαζε τους οικογενειακούς δεσμούς και αποδείχτηκε αναποτελεσματική. Η αλήθεια είναι ότι μια μητέρα χρειάζεται και θέλει να περάσει χρόνο με τα παιδιά της και αυτό είναι φυσιολογικό. Τα παιδιά επίσης χρειάζονται τους γονείς τους, ειδικά κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους.
Για να ικανοποιήσει τόσο την αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος όσο και τη διατήρηση των οικογενειακών δεσμών, η Ισλανδία που είναι η χώρα με τα πιο προοδευτικά αποτελέσματα, έχει ρυθμίσει κατάλληλα την υποχρεωτική γονική άδεια για τις μητέρες και τους πατέρες. Η εγγυημένη άδεια πατρότητας, που ψηφίστηκε το 2000 στην Ισλανδία, είχε αξιοσημείωτα αποτελέσματα στην αγορά εργασίας και στο σπίτι.
Στην Κύπρο, υπάρχει μια διαφορά μισθού μεταξύ ανδρών και γυναικών της τάξης του 14,8%. Οι γυναικείες οργανώσεις και οι ΜΚΟ απαιτούν σοβαρά πολιτικά μέτρα που θα αλλάξουν τα αποτελέσματα και θα θέσουν τις γυναίκες σε καλύτερη θέση στην αγορά εργασίας. Αλλά αν κοιτάξουμε την εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική ζωή του νησιού, θα ανέμενε κανείς τα παραπάνω αποτελέσματα. Το Υπουργικό Συμβούλιο απαρτίζεται από 11 υπουργούς, εκ των οποίων μόνο δύο είναι γυναίκες, ενώ μόνο 10 βουλεύτριες είναι γυναίκες, από τους 56 βουλευτές.
Στον τομέα της γονικής μέριμνας, όπως και σε άλλες κοινωνίες, στην Κύπρο οι γυναίκες αναμένεται να είναι αυτές που θα αναλάβουν την φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων και οι οποιεσδήποτε βλέψεις για καριέρα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Σύμφωνα με δημοσίευση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων του 2017, το 50,1% των γυναικών στην Κύπρο ήταν υπεύθυνο για τη φροντίδα και την εκπαίδευση των παιδιών τους ή για την φροντίδα των ηλικιωμένων, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τους Κύπριους άντρες ήταν 34,1%. Επιπλέον, μόνο το 9,7% των εργαζόμενων γυναικών θα περνούσε χρόνο για αθλητικές δραστηριότητες, πολιτιστικές δραστηριότητες ή δραστηριότητες αναψυχής έξω από το σπίτι τους και το 21,7% θα ήταν το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες.
Το κλείσιμο ή τουλάχιστον η συρρίκνωση του χάσματος των μισθών μεταξύ των δύο φύλων πρέπει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα στην πολιτική ατζέντα. Μόνο όταν οι άνδρες και οι γυναίκες θα έχουν ίσους μισθούς για τις ίδιες θέσεις εργασίας και όταν παράλληλα ενισχυθεί ο θεσμός της οικογένειας, τότε οι ευκαιρίες απασχόλησης θα είναι οι ίδιες και για τα δύο φύλα και η εξάλειψη της φτώχειας θα επιταχυνθεί με την ένταξη περισσότερων γυναικών στις αγορές. Η υποχρεωτική άδεια πατρότητας είναι ένα μέτρο καθοριστικής σημασίας, για να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά οι διακρίσεις στην αγορά εργασίας,
*Κοινωνιολόγος
Υποψήφια Ευρωβουλευτής Συμμαχίας – Οικολόγων
